रमेश देबकोटा
हेटौंडाः राईगाउबाट आयुर्वेदिक उपचार गर्न हेटौंडा आउनु भएकी सानुमाया राईलाई हेटौंडामा निशुल्क उपचार हुने आयुर्वेदिक अस्पताल छ भन्ने कुरा जानकारी छैन् । प्याथोलोजी चिकित्साबाट रोग निको हुने छाटकाट नभएपछि विकल्पमा आयुर्वेदिक चिकित्सालाई रोज्नुभएको सानुमाया राईले सात महिनादेखि आयुर्वेदिक औंषधिको सेवन गर्दै हुनुहुन्छ । प्याथोलोजि चिकित्सामा धेरै खर्चेर पनि जातीहुन नसकेपछि छिमेकिको सहायतामा निजि आयुर्वेध औंषधि पसल आउनु भएको उहा“लाई आफ्नो रोग कमि भएको महसुस हुनथालेको छ ।
उहा“ले दश हजार बराबरको आयुर्वेिधक औंषधि किनीसक्नु भएको छ । निशुल्क औंषधि पाईने आयुर्वेदिक अस्पतालको बारेमा उहाले न कुनै रेडियोबाट सुन्नु भएको छ नकुनै समाचार पत्रमा पढ्न पाउनु भएको छ । त्यसैले सानुमायालाई हेटौंडामा निशुल्क आयुर्वेदिक औंषधि पाईन्छ भन्दा अचम्म र अविश्वास लाग्छ । प्याथोलोजीक चिकित्साले शारिरिक नकारात्मक असर पार्ने डरले रोगिहरु आयुर्वेदिक औंषधि तर्फ आकर्षीत छन् । यहि मैकामा निजी आयुर्वेदिक औंषधालयले झुटो विज्ञापनको आडमा दैनिक हजारै रुपौंया कमईरहेका छन् । भने निशुल्क उपचार हुने सरकारी अस्पतालमा रोगिको सङ्ख्या नगन्य रहेको छ । नेपाल सरकारले जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यलय जस्तै, आयुर्वेद चिकित्साका लागि प्रतेक जिल्लाहरुमा औंषधालयका स्थापना गरेको भए पनि सेवाग्राहिको सङ्या न्युन छ । हेटौंडामा खोलिएका निजी आयुर्वेदिक पसलहरुमा रोगीहरुको चाप दैनिक बड्दै गएको छ, भने अञ्चल आयुर्वेदिक औंषधालयमा दैनिक ३० देखि ३५ जना रोगिहरुले मात्र सेवा लिग्दै आएका छन् । अञ्चल आयुर्वेदिक औंषधालयका प्रमुख चिकित्सक ब्रजेन्द्रलाल कर्णले गत आर्थिक बर्षमा भन्दा सेवाग्राहिको संङ्ख्या केहि बृद्धि भएको बताए पनि निजी आयुर्वेदिक पसलहरुको तुलनामा न्युन छ । कान्तिराज पथका एक आयुर्वेदिक औंषधि पसलका अनुसार दैनिक एक सयको हाराहारीमा रोगीहरु आउने गरेकाछन् । सम्पुर्ण रोगको निशुल्क उपचार हुने भए पनि हेटौंडा अञ्चल आयुर्वेदिक औंषधालय अहिले गुमनाम भएको छ ।
प्रमुख डाक्टर कर्णका अनुसार औंषधालयले जन्डिस, ज्याष्ट्रिक, वाथ, दम जस्ता दिर्ध रोगिहरुको समेत निशुल्क उपचार गर्दै आएको छ । औंषधालयमा सल्यक्रिया बाहेकका सबै रोगको चेकजाच हुन्छ डाक्टर कर्णले भन्नु भयो । आबश्यक सबै औंषधिहरु प्नि निशुल्क दिने गर्दछौं । आयुर्वेदिक जडिबुटिका बोटहरुले औंषधालयको बगैंचा ढाकेको छ । औंषधालयको बगैचामा घृतकुमारी, जण्डिसको औषधि, प्रेसर बढि भएको बेलामा खान सकिने औंषधिका पोथ्राहरु छन् । डाक्टर कर्णका अनुसार सरकारले आयुर्वेदलाई हेला गरेको छ । सरकाले आयुर्वेदलाई हेला गरेको छ, कर्णले भन्नु भयो कर्मचारी मात्रै राखेर हामीले के गर्ने बजेट छैन् । औषधालयको आन्तरीक आम्दानी केहि पनि नहुदा सानो कार्यक्रमको लागि पनि केन्द्रिय सरकारको मुख ताक्नु पर्ने अबस्था रहेको छ । केन्द्रको कार्यक्रम अन्तरगतका कार्यक्रमहरु गर्दै आएको अञ्चल औंषधालयले मकवानपुरका ग्रमीण क्षेत्रहरुमा शाखाहरु विस्तार गर्ने काम सुरु गरेको छ । रोगिको न्युन उपस्थितीका कारण धेरै जसो समय फुर्सदमा हुन्छन शाखाका कर्मचारीहरु । सकारले औंषलायको बारेका सुचना प्रवाह नगर्दा ग्रामीड तथा शहरकै धेरैले निजि आयुर्वेदिक औंषधिपसलमा रुपैंया खर्चीनु पर्ने बाध्यता रहेको छ ।
सरकारले औंषधालयको बारेमा सुचना सम्प्रेसण गर्नु पर्ने डाक्टर कर्णको बुझाई रहेको छ । आयुर्वेद औंषधालयले मकवानपुरको विभिन्न ग्रामिण क्षेृत्रहरुमा शाखा विष्तार गरी सेवा दिदै आएको भए पनि त्यति प्रभाबकारी भएको छैन् । सकारको कार्यक्रम अनुसार औंषधालयले बाल कार्यक्र, जेष्ठ नागरीक स्वास्थ्य प्रवर्धन कार्यक्र र स्थनपाई आमालाई दुध बर्दक कार्यक्रम तथा विभिन्न स्वास्थ्य शिविरको आयोजन ागर्ने गरेको छ । कार्यलयले आर्थिक बर्ष २०७१÷७२मा छ हजार आठ सय ९२ जनालाई सेवा प्रदान गराएको जनाएको छ । औंषधालयको तथ्याङ्क अनुसार ६० बर्ष नाघेका २ सय ५३ जना वृद्धहरुलाई जेष्ठ नागरीक स्वास्थ्य प्रर्बधन कार्यक्रमबाट सेवा दिएको छ । भने १ सय ९५ जना स्थनपाई आमाहरुलाई दुध बर्दक औंषधि र शक्ति बर्धक औंषधि वितरण गरेको छ । त्यस्तै, कार्यलयबाट ०–५ बर्षका १ सय १ जना बालक र ८३ जना बालिका, ६–१४ बर्षका १ सय ९० जना बालक र १ सय १८ जना बालिकालाई सेवा प्रदान गरको छ । औंषधालयले नसर्ने रोग व्याबास्थापनबाट निवुवाटार, छतिवन, मनहरी, पदमपोखरी र गढि गरी पाँच गाविसका ६ सय ३८ जनालाई स्वास्थ्य सेवा दिएको जनाएको छ । डाक्टर कर्णका अनुसार कार्यलयबाट स्त्री रोग, बाल रोग, बाथ, दम लगाएतको सेवाहरु प्रदान गरीदै आएको जनाएका छन् । उहाका अनुसार औंषधालयका बारेमा जनस्तर सम्म सुचना पु¥याउनु जरुरी छ ।
This is dummy text. It is not meant to be read. Accordingly, it is difficult to figure out when to end it. But then, this is dummy text. It is not meant to be read. Period.